ΤΕΛΟΣ ΣΤΑ ΨΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΦΑΝΤΑΣΙΩΣΕΙΣ

 

ΤΑ ΠΙΟ ΦΑΝΕΡΑ ΣΗΜΑΔΙΑ ΟΤΙ ΠΡΟΣΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΩΣΤΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΚΕΨΕΙΣ ΠΟΥ ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΟΥΝ ΜΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ

Πριν ακούσετε οποιαδήποτε άλλη αλήθεια, θα λάβετε μια ασπίδα προστασίας για την παρα­πλάνηση αν ακούσετε πρώτα αυτήν εδώ: Κάποιοι έχουν επιλέξει τις αλήθειες από τις οποίες κερδίζουν χρήματα είτε φανερά ως απατεώνες, είτε από τις εργασίες και τις συνεργασίες τους. Πολλοί από αυτούς συνήθως είναι και εμφανίζονται επιτυχημένοι και η φωνή τους ακούγεται, ενώ μαζί τους ελπίζουν να δουλέψουν πολλοί άλλοι. Εσείς έχετε την εκτίμηση της αλήθειας για τις περισσότερες πληροφορίες και απόψεις χωρίς καμία έρευνα. Συνήθως εμπιστεύεστε τυφλά με την υπόθεση, ότι όσα μαθαίνετε έχουν εξακριβωθεί και είναι σωστά και με την εντύπωση, ότι πολλοί άλλοι λένε τα ίδια. Εκτιμάτε εύκολα την αξιοπιστία και πείθεστε διότι όπως εκτιμάτε, διευκο­λύνονται οι προσδοκίες σας. Εντυπωσιάζεστε, δελεάζεστε, ζηλεύετε και φαντάζεστε ότι από τη συμφωνία σας και από τη συνεργασία σας θα κερδίσετε πολλά και το μέλλον θα γίνει πιο βέβαιο. Πολλές φορές πείθεστε επειδή μαζί με τα πιο γνωστά και τα εξα­κριβωμένα αναμιγνύονται τα ψέματα, οι υπερβολές και εξάγονται συνέπειες μέσα στη φαντασία. Μόνο με την αλήθεια καθαρά διατυπωμένη δεν θα είχατε πεισθεί και ίσως θα είχατε δυσαρεστηθεί. Όλα τα πιστο­ποιητικά γνώσεων, οι άδειες και οι βραβευμένες ικανότητες για εσάς είναι πιστο­ποιητικά μόνιμης και ισόβιας αξιοπιστίας, για κάθε σκέψη που αυτοί εκφράζουν. (Περισσότερα στις σελίδες "Ενημέρωση, γνώση και παραπλάνηση"). Και φυσικά, κανένας δεν θέλει να εκτιμήσει, ότι ο κόσμος είναι πιο πολύπλοκος, με ανεξάντλητες λεπτομέρειες, πιο απρόβλεπτος, με πολλές δυνατές επιλογές αλλά για μια σύντομη ζωή, με την τύχη καθοριστική και με τη γνώση συχνά άσκοπη ή ανεπαρκή.*

Κάποιοι για να εκτιμήσουν τις σκέψεις και την πιθανότητα αλήθειας περιμένουν να δουν πόσα χρήματα θα κερδίσουν. Πολλές φορές αδια­φορούν με τη σκέψη και μόνο ότι θα χάσουν το χρόνο και τις ελπί­δες από τις άλλες δράσεις τους. Πρώτα ανιχνεύουν τις αντιδράσεις των άλλων για να εκτιμήσουν την πιθανότητα να κερδίσουν πελάτες, ψηφο­φόρους, θεατές και αναγνώστες. Εάν δεν γίνεται παιχνίδι, αν οι σκέψεις και οι απόψεις που εκφράζονται δεν ακούγονται ή αυτές δεν προκα­λούν σωματική κινητικότητα, εμπορική κίνηση και πολιτικές εξελίξεις, τότε έτσι απλά αυτοί οι κερδοσκόποι και ιδιοτελείς άνθρωποι εκμηδενί­ζουν κάθε σημασία και την προοπτική των σκέψεων. Κανένας δεν θέλει να ακούει ή να διαβάζει σκέψεις χωρίς ενδιαφέρον. Όμως, οι σκέψεις με ενδιαφέρον για τους κερδο­σκόπους είναι αυτές που φέρνουν χρήματα, γνωριμίες, πελάτες και στην καλύτερη περίπτωση είναι αυτές οι σκέψεις, που θα δώσουν λύση σε ένα άμεσο πρόβλημα ή μια ελπίδα. Το εμπόριο ελπίδων, η δράση με προσδοκίες και η κερδοσκοπία εισβάλουν στο πνεύμα, διορίζουν την αλήθεια και διευκο­λύνονται με την αυταπάτη της γνώσης.

Μερικοί εκφράζουν την απορία: Πώς είσαι τόσο βέβαιος για τις απαντήσεις σου ή ότι αυτές είναι τόσο σημαντικές και θα αναστατώσουν την κοινωνία; Μερικοί εκφράζουν την απορία καλόπιστα και μερικοί άλλοι με κακοπιστία. Οι πρώτοι θα ήθελαν να πληρο­φορηθούν καλύτερα και να μάθουν κατευθείαν τις απαντήσεις, αλλά για διαφορετικούς λόγους δεν το κάνουν. Οι δεύτεροι ψάχνουν λάθη και άλλες αδυναμίες για να αμφι­σβητήσουν τις απαντήσεις. Για την απάντηση σε αυτή την απορία τους, πρώτα τους απαντώ ότι αυτή η απορία τους είναι μια μεγάλη περιοχή  στη δική μου ερευνητική προσπάθεια. Δηλαδή αυτή η απάντηση για το πότε είναι σωστό ή όχι κάτι που λέμε ή σκεφτόμαστε έχει αναζητηθεί στην έρευνά μου. Ένα μεγάλο μέρος του θεωρητικού έργου έχει καταληφθεί από αυτό το ζήτημα και αυτό παρουσιάζω και εξηγώ: Πότε γνωρίζουμε αξιόπιστα και πόση βεβαιότητα να έχουμε; Σπάνια ένας συγγραφέας ή ερευνητής δίνει στον αναγνώστη όχι μόνο απόψεις και πειστικές θεωρίες αλλά και τα διανοητικά εφόδια για να μην πέφτει θύμα πλάνης και εξαπάτησης! Παρατηρώντας τις απαντήσεις και τις αναπτυγμένες σκέψεις από τη μακροχρόνια προσπάθειά μου, διαπιστώνω τα εξής σημάδια για την αξιοπιστία και για τη σημασία τους:

1. ΚΟΙΝΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ. Πρώτον, μιλάμε και σκεφτόμαστε για πράγματα που υπάρχουν και όχι για κάποια φαντασία μας, ούτε για μαρτυρίες. Δηλαδή, για πράγματα τα οποία ο καθένας μπορεί ν' ανιχνεύσει, να ερευνήσει και να εντοπίσει και όχι για πράγματα που αμφισβητούνται εύκολα. Λ.χ. Είμαστε άνθρωποι και σκεφτόμαστε, τα σώματα ενεργούν και αντιδρούν, γίνονται κινήσεις και εξελίξεις, τα πράγματα αποτελούνται από μικρότερα μέρη και εμφανίζονται με διάφορες μορφές κλπ. Περιοριζόμαστε σε παρατηρήσεις της δικής μας εμπειρίας και όχι σε αυτές που ακούσαμε ή διαβάσαμε. Δεν βασιζόμαστε σε καμία έτοιμη γνώση που δεν μπορούμε να καταλάβουμε ή να επα­ληθεύσουμε.

2. ΓΝΩΣΤΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ. Μιλάμε για τα πράγματα με το συνηθισμένο όνομά τους, χωρίς να ξεχωρίζουμε το ένα πράγμα από το άλλο με ένα ιδιαίτερο όνομα, όπως αν αυτά ήταν πράγματα που δεν έχουν ομοιότητες. Μιλάμε με το λεξιλόγιο το οποίο όλοι καταλαβαίνουν στη γλώσσα τους, με παραδεκτό το μειονέκτημα της ανα­κρίβειας, αλλά με το περιθώριο για διερεύνηση και για εξακρίβωση όταν χρειαστεί. Έτσι εύκολα, μόνο μέσα από τη γλώσσα φανερώνεται, ότι ένα πλήθος πραγμάτων τα οποία περιγράφονται σαν διαφορετικά, με διαφορετικό λεξιλόγιο και σε ξεχωριστές επιστήμες, αυτά όλα είναι σχεδόν ίδια και μετα­μορφωμένα τα πιο συνηθισμένα φαινόμενα.*

3. ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΠΑΝΤΑ ΕΠΗΡΕΑΖΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΕΞΑΡΤΩΝΤΑΙ. Μιλάμε για τα πράγματα με την αξίωση ότι θα τα υπολογίζουμε ως μέρη ενός ευρύτερου συνόλου και ότι το σύνολο του κόσμου κάπως συμμετέχει για την ύπαρξη αυτών και για το αποτέλεσμα της δράσης τους. Δεν μιλάμε για τα πράγματα με την υπόθεση των ειδικών, ότι αυτά είναι ανεξάρτητα πράγματα και καλά απομονωμένα από ένα πλήθος άλλων φαινομένων. Επομένως, κανένα αποτέλεσμα δεν δεχόμαστε ότι είναι πλήρως βέβαιο και προ­σδιορισμένο ακριβώς έτσι όπως το αιτιολογούμε.

4. ΔΙΑΦΟΡΑ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΗ ΣΚΕΨΗ. Σκεφτόμαστε και εκτιμάμε ότι κάθε γνώση μας και κάθε άποψη σχηματίζεται διανοητικά, με λέξεις και με έννοιες μέσα στο βιολογικό σώμα μας. Παρατηρούμε ότι άλλο είναι οι έννοιες και οι συλλογισμοί μέσα στη σκέψη μας και άλλο τα πράγματα τα οποία καθρεφτίζονται μέσα στη σκέψη μας. Με τη γλώσσα αναπόφευκτα αφαιρούνται πληροφορίες για τα πράγματα, και με τη γλώσσα σχηματίζονται και εκφράζονται όλες οι επιστημονικές παρατηρήσεις. Μιλάμε με την επίγνωση για την αδυναμία πλήρους γνώσης.

5. ΣΥΝΔΕΣΗ ΠΟΛΛΩΝ ΑΠΟΨΕΩΝ. Δεν προσφέρεται μια μόνο απάντηση, η οποία δεν είχε άλλες συνέπειες για άλλα ζητήματα και χωρίς καμία απάντηση για τις νέες απορίες που δημιουργούνται. Δεν μιλάμε για την εξήγηση ενός ξεχωριστού και σπάνιου φαινομένου. Μιλάμε για μεγάλο πακέτο πολλών απαντήσεων και για ερμηνεία από την οποία φανερώνεται πώς συνδέονται μεταξύ τους ένα πλήθος φαινομένων και πολλά ξεχωριστά ζητήματα. Αυτές οι απαντήσεις με τη συνέπεια και με τα απαραίτητα βήματα της σκέψης δεν μπορούν να εκτιμηθούν αποσπασματικά, ενώ δύσκολα ανα­γνωρίζονται με τον προφορικό λόγο. Γενικά, με τον προφορικό λόγο και με τη συζήτηση θα ήταν ακόμα πιο εύκολη η αμφισβήτηση και η άρνηση πολλών γνώσεων, αν από πριν δεν είχαμε τις γνώσεις κάπου μαζί αποτυπωμένες, μαζί με ένα πλήθος συνεπειών και σχετικών παρατηρήσεων και χωρίς την παρεμ­βολή άσχετων σκέψεων.

6. ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ. Ακόμα και όταν οι απαντήσεις είναι αμφί­βολες και μικρότερης σημασίας, οι δημιουργικές σκέψεις εκτεταμένες σε πολλά βιβλία και μετά από μακροχρόνια ανάπτυξη δεν παύουν να προσφέρουν για την έρευνα και για την αποφυγή πολλών άλλων λαθών. Οι ελλείψεις και τα όποια λάθη δεν αφαιρούν συνολικά τη χρησιμότητα μιας θεωρητικής προσπάθειας και δεν αναιρούν τις επιτυχημένες στιγμές της.

7. ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΑΞΕΧΩΡΙΣΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ. Μιλάμε και σκεφτόμαστε για πράγματα και για φαινόμενα τα οποία συνδέονται μόνιμα με τη ζωή μας ή με ολόκληρο τον κόσμο και με την ανθρώπινη κοινωνία, ανεξάρτητα από τον τόπο και το χρόνο. Επομένως, κάθε νέα σκέψη και παρατήρηση, κάθε ανατροπή και αμφι­σβήτηση, κάθε ανα­θεώρηση και αποσαφήνιση δεν μπορεί να είναι ασήμαντη.

8. ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΑΠΛΟΠΟΙΗΣΗ. Οι σκέψεις περι­φέρονται γύρω από παρατηρήσεις στα ορατά πράγματα και οι περισσότερες απόψεις συμπίπτουν ή συμφωνούν με απόψεις των επιστημών. Δεν συγκρούονται με την εμπειρία και όταν αυτό γίνεται, τότε αυτή η διένεξη εξηγείται πάλι με παρατηρήσεις στον πραγματικό κόσμο. Δύσκολα θα βρούμε φανταστικά γεγονότα και φανταστικά πράγματα. Αντιθέτως, πολλές φορές μιλάμε απλο­ποιημένα για φαινόμενα τα οποία σε επιστημονικά βιβλία περιγράφονται και αναλύονται κουραστικά. Όταν είναι απαραίτητο, αξιο­ποιούνται οι γνώσεις και οι πληροφορίες από την επιστήμη.

9. ΑΠΟΨΕΙΣ ΜΕ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ. Οι σκέψεις, η θεωρία και οι παρα­τηρήσεις είναι διαμορφωμένα σε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτό το γεγονός δεν πρέπει να υποβαθμιστεί, αλλά να εκτιμηθεί σαν μια σπάνια πνευματική προσπάθεια, από την οποία δύσκολα θα συντηρούνταν επιπόλαιες σκέψεις και αντιθέτως, οι σκέψεις έχουν εξεταστεί, συμπληρωθεί και προεκταθεί πολλές φορές και με πολλές αφορμές.

10. ΓΝΩΣΗ ΜΕ ΕΠΙΓΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΠΛΗΡΟΥΣ ΓΝΩΣΗΣ. Δεν σκεφτόμαστε για τα πράγματα και για τα γεγονότα με το αξίωμα των απερίσκεφτων και των αφιλοσόφητων, ότι τα πράγματα είναι έτσι ακριβώς όπως εμφανίζονται από τα αισθητήρια όργανά μας και έτσι όπως τα περιγράφουμε. Σκεφτόμαστε για τα πράγματα και γνωρίζουμε, μαζί με τη γνώση για τη μεσολάβηση ενός βιολογικού και πνευματικού φορέα της γνώσης. Σκεφτόμαστε για τα πράγματα, για τα γεγονότα, για τις εξελίξεις και για τις σχέσεις μεταξύ αυτών, μαζί με τη γνώση για τη σχετικότητα της γνώσης (λόγω της θέσης, της στιγμής, της βιολογίας, των μικροδιαφορών στη σύνθεση των βιολογικών σωμάτων, λόγω των επιλογών των πραγμάτων που θέλουμε να γνωρίσουμε και να σκεφτούμε κλπ.). Με λίγα λόγια, δεν σκεφτόμαστε ευθέως για τα πράγματα με την πλάνη, ότι η γνώση “προέρχεται” αποκλειστικά από αυτά και χωρίς να γνωρίζουμε τι είναι “γνώση”.

 

Εσείς θα περιμένετε... πότε οι καθηγητές σε όλο τον κόσμο θα συγγράψουν τα βιβλία με τις οριστικές απαντήσεις και πότε θα τις αναπαράγουν μέσα στα εκπαιδευτικά ιδρύματα; Θα περιμένετε περισσότερες πληροφορίες από κάποιο περιοδικό που θα δείτε τυχαία σε μια διαφήμιση ή να σας φέρει τα εντυπωσιακά νέα ο γείτονάς σας; Αν και στις περισσότερες απαντήσεις δεν καταλήξαμε από μια σειρά συνεπών συλλογισμών. Αν και πολλές απόψεις σχηματίστηκαν απροσδιόριστα, χωρίς εστίαση σε ένα μόνο ζήτημα ή σε ένα απλό ερώτημα. Αν και η φαντασία βοήθησε στην ορθολογική ανάπτυξη των σκέψεων. Οι προηγούμενες διαπιστώσεις που απαριθμήθηκαν είναι μερικές προϋποθέσεις για την επιστημονική έρευνα και τελικά για να εξαφανιστούν οι αμφιβολίες. Όταν η γνώση δεν προσφέρεται με αυτές τις προϋποθέσεις, τότε αυτή αναμφίβολα έχει τρωτά σημεία και η γνώση γίνεται πιο ευάλωτη στην αμφισβήτηση. Επομένως, επιστρέφω το ερώτημα δυσπιστίας που γίνεται προς εμένα: Πόσο βέβαιοι είστε για τις δικές σας απαντήσεις και για τις απόψεις σας και από πού αντλείτε τη βεβαιότητά σας; Μήπως εσείς κοροϊδεύετε τον εαυτό σας και τον κόσμο; Αν όχι, τότε μήπως εσείς υπερεκτιμάτε τις δικές σας γνώσεις και μήπως έτσι γίνεστε ανεύθυνοι;

 

 

* Απάντηση σε όσους θα προσάψουν στον πνευματικό δημιουργό “υπεροψία”, ιδιαίτερα όταν μιλάμε για το “Σύμπαν”. Όταν μιλάμε για το Σύμπαν και για την αρχή του κόσμου δεν υπονοούμε, ότι έχουμε γνώση για όσα υπάρχουν και για όσα γίνονται και καμία αίσθηση παντογνωσίας -όπως θα ταίριαζε πειστικά η λέξη “παντογνωσία”. Αντιθέτως, όπως πολλοί φιλόσοφοι αναγνωρίζουμε, ότι ένα πλήθος πραγμάτων τα οποία αντι­λαμ­βανόμαστε είναι λιγότερο γνωστά απ' όσο νομίζουμε. Δεν γνωρίζουμε αρκετά ούτε καν τα πράγματα που είναι δίπλα μας. Εμείς παρατηρούμε ως ερευνητές τις ομοιότητες σε ένα πλήθος διαφορετικών πραγμάτων, τα κοινά τους γνωρίσματα και ορισμένα φαινόμενα τα οποία εμπλέκονται σε όλα τα πράγματα και δίνουμε εξηγήσεις για το πώς αυτά τα φαινόμενα συνδέονται μεταξύ τους και αν υπάρχουν νόμοι που εφαρμόζονται στη φύση για όλα τα μέρη της. Σε άλλες σελίδες έχω αναπτύξει το ζήτημα, πώς η γνώση κάνει τον άνθρωπο να ξεπερνάει τα όρια της βέβαιης γνώσης... μέχρι και για να εξαπατήσει. Ακόμα έχω σχεδιάσει εικόνες όπου στη μια πλευρά φαίνεται η κακή δύναμη της γνώσης και στην άλλη πλευρά η απραξία λόγω (Σωκρατικής) επίγνωσης της άγνοιας.*

 

Ενοποιημένη Απάντηση, όχι μονόπλευρη, δηλαδή:

 

Ηθική / Ψυχολογική    Λογική    Πολιτική    Κοσμολογική